دلیل کمبود شغل برای فارغ‌التحصیلان رشته شیمی چیست؟ | همیشه پای نفت در میان است!

به گزارش خبرنگار گروه استان‌های خبرگزاری آنا، اعظم مرجانی متولد ۱۳۴۹ شهر اراک و فارغ‌التحصیل دکتری تخصصی شیمی کاربردی است که اکنون سمت مدیریت گروه شیمی در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری و ریاست دانشکده علوم پایه دانشگاه آزاد اسلامی اراک را برعهده دارد.

۱۰۰ مقاله ISI و علمی پژوهشی، تألیف و ترجمه چهار کتاب، ۱۱ طرح پژوهشی و سه ثبت اختراع جزء سوابق تحقیقاتی مرجانی به‌شمار می‌رود.

مرجانی به‌تازگی و به عنوان نخستین استاد زن در دانشگاه آزاد اسلامی استان مرکزی به پیشنهاد کمیته منتخب دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک و طرح موضوع در یکصد و شصت و پنجمین نشست هیئت ممیزه دانشگاه آزاد اسلامی (۱۴۰۰/۰۲/۱۹) با حکم دکتر سیدمهدی طهرانچی رئیس این دانشگاه به مرتبه استادی ارتقای علمی یافت.

خبرنگار آنا به همین مناسبت درباره جایگاه رشته مهندسی شیمی، فرصت‌های شغلی و بازار کار، چالش‌ها و ... با مدیر گروه شیمی و رئیس دانشکده علوم پایه دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک گفت‌وگو کرده است که در پی می‌آید:

آنا: رشته شیمی کاربردی چه جایگاهی در دانشگاه‌های کشور دارد؟

مرجانی: شیمی و گرایش‌های مختلف آن دانشی است که به‌طور ساده و خلاصه با اتم‌ها، عناصر و روابط بین آنها در تشکیل هزاران هزار ماده طبیعی و صنعتی سر و کار دارد.

واکنش‌های شیمیایی جزء لاینفک این دانش بوده و شیمی رشته‌ای است که سابقه بسیار طولانی در دانش بشری دارد و از تلاش کیمیاگران در دوران باستان گرفته تا سنتز هرروزه مواد و تولیدات شیمیایی در حوزه‌های مختلف، همگی بخش‌هایی از این تابلو زیبای دانش شیمی را تشکیل می‌دهند.

علاقه‌مندان به شیمی باید در چه زمینه‌هایی مستعد باشند

امروزه رشته شیمی با گرایش‌های متنوع از جمله کاربردی در بسیاری از دانشگاه‌های کشور در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی آماده پذیرش دانشجویان مستعد است.

آنا: علاقه‌مندان به تحصیل در رشته شیمی باید در چه زمینه‌هایی دارای استعداد باشند و چه آموزه‌هایی را فرابگیرند؟

مرجانی: گرایش شیمی کاربردی برای کسانی که روحیه کاوشگری دارند و در کنار سر و کار داشتن با ترکیبات شیمیایی و واکنش‌ها از محاسبات نمی‌گریزند و به مباحث فرآیندها علاقه دارند، گزینه مطلوبی برای تحصیل است.

در گرایش شیمی با علم ریاضیات و فیزیک سر و کار داریم؛ بنابراین باید با این دو حوزه ارتباط خوبی داشته باشیم، اما مسئله‌ای که شاید باید بیشتر از چند خط، به آن پرداخت، جنبه تحقیقاتی این رشته است که دریایی از فرصت‌ برای علاقه‌مندان پژوهش و تحقیق است.

فارغ‌التحصیلان رشته شیمی امکان فعالیت در مراکزی مانند آموزش و پرورش، حوزه‌های نفت و پتروشیمی، صنایع و معادن، آموزش عالی، کشاورزی، صنایع شیمیایی، صنایع غذایی و دارویی و نظایر آن را دارند.بسیاری از پروژه‌های حوزه علم شیمی مستلزم فعالیت‌های آزمایشگاهی هستند؛ بنابراین توانمندی و مهارت‌های آزمایشگاهی جزء لاینفک رشته شیمی است.

رشته شیمی کاربردی در مقایسه با سایر گرایش‌های شیمی محض کاربردی‌تر است، هرچند که بسیاری از استعدادها ساختنی هستند و علاقه‌مندی، تلاش و هدف‌گذاری فاکتورهای مهم‌تری برای موفقیت هستند.

آنا:‌ آینده شغلی دانش‌آموختگان رشته شیمی کاربردی در بازار کار را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

مرجانی: علاوه بر جنبه پژوهشی و تحقیقاتی رشته شیمی کاربردی که خود زمینه فعالیتی وسیع و مستقل است، فارغ‌التحصیلان این رشته امکان فعالیت در مراکزی مانند آموزش و پرورش، حوزه‌های نفت و پتروشیمی، صنایع و معادن، آموزش عالی، کشاورزی، صنایع شیمیایی، صنایع غذایی و دارویی و نظایر آن را دارند.

طرح، نظارت و اجرای طرح‌های تحقیقاتی متنوع در سطوح مختلف شیمی کاربردی و محض در دانشگاه‌ها، کارخانجات و مراکز تحقیقاتی به‌منظور ارتقای کمّی و کیفی محصولات مورد نیاز جامعه و ارائه خدمات در آزمایشگاه‌های کنترل کیفی و بررسی و ارائه فاکتورهای استاندارد به‌منظور ارتقای کیفی و کمّی تولیدات صنعتی، ارائه انواع خدمات آموزشی در جامعه در سطوح متنوعی مانند دانشگاه یا مؤسسات آموزشی فعال در حوزه آموزش مانند آموزشگاه‌های کنکور و ... از آن جمله است.

آنا: رشته شیمی یکی از رشته‌های پرجاذبه بوده، استقبال داوطلبان از این رشته چگونه است؟

مرجانی: شیمی از جمله رشته‌هایی است که علاقه‌مندان زیادی داشته و از هر دو رشته علوم ریاضی و علوم تجربی متقاضی دارد.

آنا: چالش‌های رشته شیمی را چه چیزهایی می‌دانید و راهکارتان چیست؟

مرجانی: شیمی هم مانند سایر رشته‌ها با چالش «کار برای همه فارغ‌التحصیلان» مواجه است؛ البته اینطور نیست که بگوییم کار برای این رشته وجود ندارد یا حتی محدود است؛ هر کارخانه‌ای در حوزه تولیدات شیمیایی مانند صنایع نفت و پتروشیمی یا آرایشی ـ بهداشتی، چرم‌سازی، رنگ‌سازی، حوزه مواد غذایی و دارویی و ... که در کشور ما رو به رشد است، نیاز به شیمی‌دان‌هایی دارد تا مسئولیت کنترل کیفیت یا بخش تحقیق و توسعه (R&D) را به عهده بگیرند.

گروه آموزشی رشته شیمی در تربیت دانشجویان موفق بوده است؟

با وجود این فرصت‌ها باز هم کمبود شغل برای فارغ‌التحصیلان این رشته ملموس و مشهود است. شیمی رشته‌ای است که هم برای فارغ‌التحصیلان آن و هم برای افراد مختلف جامعه فرصت شغلی ایجاد می‌کند، به‌عنوان مثال با ایجاد هر شغل در صنعت پتروشیمی چند شغل در صنایع پایین دستی و وابسته به وجود می‌آید و فقط کافی است وضعیت واردات کشور خودمان را بررسی کنیم تا بتوانیم یکی از چند ده راه‌حل کاربردی برای رفع این چالش بیکاری را بیابیم.

اینکه تلاش داریم هرطور شده نفت ارزان به جهان بفروشیم و محصولات صنایع تبدیلی را با قیمت‌های گزاف به کشور وارد کنیم، چه بلایی به سر وضعیت ارزی و شغلی و صنعتی ما آورده است؟

این بیان مقام معظم رهبری که بارها فرموده‌اند باید به نقطه‌ای برسیم که بتوانیم و اعلام کنیم در چاه‌های نفت را می‌بندیم یعنی ممانعت از خام‌فروشی، یعنی صنایع پویای پتروشیمی و پالایشگاهی، یعنی صنایع تبدیلی و در نگاه بالاتر یعنی «شغل» و اشتغالزایی به‌خصوص برای فارغ‌التحصیلان و علم‌آموزان این رشته‌ها.

امیدواریم در دولت آینده با نگاه به درون در حوزه‌های اقتصادی شاهد رفع این چالش باشیم و رشته شیمی هم مانند گذشته مجدداً جایگاه خود را بازیابد.

آنا: گروه آموزشی رشته شیمی دانشگاه آزاد اسلامی در تربیت دانشجویان چقدر موفق بوده است؟

مرجانی: دانشگاه آزاد اسلامی از زمان راه‌اندازی تاکنون در کنار سایر دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی نقش بسیار موثری در آموزش و پرورش شیمیدان‌های کارآمد داشته است به‌گونه‌ای که بسیاری از فارغ‌التحصیلان رشته شیمی از دانشگاه‌های آزاد در مراکز مهم تحقیقاتی و آموزشی و صنعتی داخل و خارج از کشور مشغول فعالیت هستند.

آنا: و کلام آخر....

مرجانی: برای کسانی که در علم شیمی و علوم وابسته به آن مشغول تلاش و مجاهدت هستند، آرزوی توفیق می‌کنم و امیدوارم که فرصت خدمت به کشور در هر عرصه و رشته‌ای برای همه ما مهیا شود.

چیزی که مهم است این نیست که در چه رشته‌ای تحصیل می‌کنیم یا در چه چیزی مهارت داریم؛ بلکه مهم آن است که به چه میزان برای جامعه و سرزمین‌مان مفید هستیم.

انتهای پیام/۴۰۷۸/۴۰۶۲/